रंगताना रंगामध्ये

रंगताना रंगामध्ये


यमुनेच्या तिरावर, आवळीच्या झाडावरी
दडुनिया बसला गं, नटवर गिरिधारी
पाहुनिया राधिकेला, गुपचिप कान्हा आला
घेऊनिया पिचकारी, नेम धरितो मुरारी
सोडीयेली धार कशी? सररररर
रंगताना राधा बोले अररररर
बावरता राधा पळे, असे कान्हुला तो छळे
तरी चुकेचिना लळे, सावळ्याच्या चाळ्यामुळे
मग राधा करुणेने, बोलू पाहे केविलवाणे
रंगलेले रूप म्हणे, आहे मला घरी जाणे

आतातरी थांब ना रे…..!
कान्हा, आतातरी थांब ना रे…..!

अरे थांब गिरिधारी नको मारू पिचकारी,
रंगामध्ये भिजविशी किती रे मुरारी …IIधृ०II

माळ तुटली कशी? मोती गळले कसे?
कंकण टिचकून हातात रुतले कसे?
कसे ना मला आज कोडे सुटे?
ऐसेकैसे तरंग मनाशी उठे?
मनाशी उठे! मनाशी उठे!!
अरे सांग गिरिधारी केली काय जादूगिरी?
रंगामध्ये न्हाऊनिया का हसतो मुरारी? …II१II

हातून सुटली कशी? घागर पडली कशी?
खोल पाण्यात जाऊनी बुडली कशी?
डोईवरचा पदर खांदी आला कसा?
रंगी रंगताना रंगात रंगला कसा?
रंगला कसा! रंगला कसा!!
अरे सांग गिरिधारी केली काय चमत्कारी?
रंगामध्ये भिजवली साडी चोळी सारी …II२II

रासलीला कशा? तुझे रंग कसे?
सार्‍या गोकुळी आमुचे झाले हसे
रोज येते अभय पाणी भरण्यामिषे
तुझ्याप्रितीचे अजब बुलावे कसे?
बुलावे कसे? बुलावे कसे?
अरे थांब गिरिधारी झाली पुरी प्रितखोरी
रंगामध्ये भिजुनिया तू कोरडा मुरारी …II३II

गंगाधर मुटे
……………………………………………….

चिडवितो गोपिकांना-गौळण

चिडवितो गोपिकांना-गौळण

चिडवितो गोपिकांना, वरी मस्करी,
उडवितो दूधदही, करी तस्करी,
यशोदे असा गं कसा? तुझा श्रीहरी,
हा हरी, श्रीहरी ……….. ॥धृ०॥

मेळवुनी लष्कर सेना, चोरी चोरी येतो,
लोणियाच्या सार्‍या हंड्या, चोरुनिया नेतो,
भरवितो गोप सारी, सखा सावरी ….. ॥१॥

मारीयेला चेंडू हाता, यमुनेशी जाता,
लपवितो साडी चोळी, गोपिकांची न्हाता,
कान्हाईची खोड न्यारी, राधा बावरी ….. ॥२॥

मुरलीचा सूर सारा, नादब्रह्म बोले,
हरे कृष्ण, हरे कृष्ण, तन मन डोले,
अरविंद साथसंग, नाचे मुरारी ……. ॥३॥

गंगाधर मुटे
…………………………………………..

जा रे कान्हा नटखट : गौळण (नाट्यगीत)

जा रे कान्हा नटखट : गौळण (नाट्यगीत)


राधा : जा रे कान्हा नटखट, तू सोड माझे मनगट
         मोडेन तुझी खोड कान्हा सारी रे
         मला समजू नको भोळीभाळी रे ……॥१॥ 


कृष्ण : तू मस्त मदनाची नार, गोमटी झुंजार
           बोलीचालीत अंगार सखे, भरला गं
           तुझ्या पदराला हात राधे धरला गं …॥२॥


राधा : अधरी धरुनी पावा, का रे धून छेडीते?
          सुरांच्या लहरीने, धुंदी मज जडते
         नंदाच्या नंदलाला, रंगीला रंगलाला
         मुरलीचा मोह नच पाडी रे 
         मला समजू नको भोळीभाळी रे ……॥३॥


कृष्ण : गार गार वारं वाहे, बहरिले अंग
          वेणुच्या नादाने का न होशी दंग?
          वेडीच्या वेडलगे, जिवीच्या जिवलगे
          शुन्यात ब्रह्म कसा भरला गं?
          तुझ्या पदराला हात राधे धरला गं …॥४॥


राधा : निळे-निळे आकाश, निळा माझा शालू रे
         हिरवे हिरवे शिवार, हिरवी किनार रे
         खोडीच्या खोडकरा, प्रितीच्या प्रियकरा
         प्रितीची चाल नगं चाली रे
         मला समजू नको भोळीभाळी रे ……॥५॥ 


कृष्ण : ना निळे अंबर, ना हिरवी किनार गं
          वितभर दुनियेचा, मोह पसारा गं
          तन-मन मज देई, रज-तम दूर नेई
          प्रितीने भोग सारा सरला गं
       तुझ्या पदराला हात राधे धरला गं …॥६॥


राधा : तन-मन कृष्णा तुला, समर्पित केले रे
         रज-तम मुरलीधरा, आज वर्ज्य केले रे
         येरे येरे कान्हाई, प्रितीचा पंथ दावी
         प्रणयाचा खेळ आज खेळी रे
         मला समजू नको भोळीभाळी रे ……॥७॥ 


कृष्ण : अशा रितीप्रितीने, शरण कुणी येईन
          प्रितीचा खेळ खेळून, पंथ तया दाविन
          अरविंद गीत गात, नाद घुमे गोकुळात
          प्रितीने जीव सारा तरला गं
          तुझ्या पदराला हात राधे धरला गं …॥१॥


                                          गंगाधर मुटे
…………………………………………….
(१९८० चे सुमारास लिहिलेली गौळण)

चोरटा मुरारी – गौळण

चोरटा मुरारी – गौळण

        शिंके हा तोडी, माठ हा फ़ोडी
        सांगा याला कोणी
        कान्हा रे माझ्या माठात नाही लोणी… ॥धृ०॥


शेला पागोटा काठी हातात
अवचित येवुनिया घुसतो घरात
खिडकी हा तोडी, काचा हा फ़ोडी
बांधा याला कोणी
कान्हा रे माझ्या माठात नाही लोणी… ॥१॥


        यमुनेचा चोरटा, मथुरा मुरारी
        पकडाया जाता, होतो फ़रारी
        चव हा चाखी, ओठ हा माखी
        टांगा याला कोणी
        कान्हा रे माझ्या माठात नाही लोणी… ॥२॥


व्दारकेचा व्दाड, ऐकेना कुणाशी
अरविंद मागे लोणी, हरी चरणाशी
कमरेशी बांधा, पायाशी टांगा
कोंडा याला कोणी
कान्हा रे माझ्या माठात नाही लोणी… ॥३॥


                                                 गंगाधर मुटे
………………………………………………………………
१९८०-८५ च्या सुमारास लिहिलेली गौळण
………………………………………………………………

चेंडू मारियेला

चेंडू मारियेला

            यशोदे तुझा कृष्ण निराला
            राधेश्याम! चेंडू मारियेला
            कशी जावू यमुने तीराला
            घनश्याम! चेंडू मारियेला …. ॥धृ०॥


रंगी श्रीरंग, नरनारी संग
मारी पिचकारी, भिजवितो अंग
दिसरात हर जागियेला …. ॥१॥


            रगडी गुलाल, गळा,मान,गाली
            राधा लाल लाल, शरमिली झाली
            चराचर सुर लाजियेला ….॥२॥


माधवाचा घोष, जाहला जल्लोष
बेधुंद नाचताती, मुरलीचा जोष
अरविंद क्षण पाहियेला …. ॥३॥


                                      गंगाधर मुटे
…………………………………………..
(१९८०-८५ चे सुमारास लिहिलेली गौळण)

वेणी सोडुनिया : गौळण

वेणी सोडुनिया : गौळण

          गुपचिप आला हा उघडोनी ताला

          झोपेमधी होते याने रंग टाकीला

          गौळण सांगे राधा, गौळणीला …. ॥धृ०॥

.

नाही गडे याचा, जराही भरोसा

नख मारूनिया दिला, पदराला खोसा

बेगी बेगी येतो, चिमटेची घेतो

वाकड्या, सुदामा, पेंद्या संगतीला ….. ॥१॥

.

          करुनिया चाल, डिवचितो गाल

          वेणी सोडुनिया आत, भरतो गुलाल

          असा चक्रपाणी, कोणा ना जुमानी

          चिंबाचिंब भिजवितो पैठणीला ….. ॥२॥

.

कुणी गडे याला, जरा समजावा

बोलताती सासू दीर, मार किती खावा

वळणाचा घाट, हा अडवितो वाट

अरविंद पाहे सखे, ब्रह्मलीला ….. ॥३॥

.

                                    गंगाधर मुटे

……………………………………………

१९८० च्या सुमारास मी लिहिलेली एक गौळण. ’’गौळण” एक लोभसवाणा काव्यप्रकार. गोकुळात श्रीकृष्णाने गोपिकांसमवेत ज्या कृष्णलीला केल्यात त्याचे रसभरित गेयरूपी वर्णन म्हणजे ’’गौळण”. पवित्र आणि वासनारहित प्रेमाचे प्रतीक म्हणजे “गौळण”. पण या काव्यप्रकाराची फारशी दखल साहित्यक्षेत्राने घेतलेली नसावी.

जाणकारांनी या काव्यप्रकाराविषयी अधिक प्रकाश टाकला तर आवडेल.

……………………………………………

राधा गौळण

राधा गौळण

डोईवर घागर खांदी दुपट्टा
पाठीशी वेणी
भरीतसे राधिका पाणी……. ॥धृ॥

हलवित हात कमर लचकते
पैंजण वाजत हळूच दचकते
नाकी नथणी,लोंबतं कुंडलं
झुलतसे कानी ……..॥१॥

चालत बोलत रूप मिरवते
शोधित कान्हा नजर फ़िरविते
कान्हाईची आठव झाली
झुरतसे नयनी ……..॥२॥

तितुक्यातच हा रांगत आला
परमात्म्याचा संगम झाला
अभय जनांनी रूप लोचनी
साठविले ध्यानी ……..॥३॥